Jak kupić obligacje?
Inwestowanie w obligacje to sprawdzony od lat sposób lokowania kapitału. Obligacje cieszą się dużą popularnością wśród tych inwestorów, którzy szukają skutecznych sposobów na dywersyfikację portfela inwestycyjnego i szukają bezpiecznej przystani w okresach dużej zmienności rynkowej i niepewnej przyszłości.
Obligacje oferują przewidywalność dochodów oraz często niższy poziom ryzyka niż inne instrumenty finansowe. Obligacje są świetnym dopełnieniem portfela, ponieważ są nie tylko bezpieczniejszą alternatywą dla akcji, ale też są z nimi ujemnie skorelowane.
W artykule przybliżymy podstawowe informacje o tym, czym są obligacje, jakie są rodzaje obligacji oraz jak rozpocząć inwestowanie w te popularne papiery wartościowe.
Czym są obligacje?
Obligacja to dłużny papier wartościowy, który reprezentuje dług zaciągnięty przez emitenta (np. rząd, korporację) u nabywcy obligacji. Inwestor, który kupuje obligacje, pożycza swoje środki emitentowi, który zobowiązuje się do ich zwrotu wraz z odsetkami po ustalonym czasie.
Inwestorzy mogą wybierać spośród wielu rodzaju obligacji, które różnią się oprocentowaniem, terminem zapadalności oraz ryzykiem. Jedną z zasadniczych kwestii, które mogą wpłynąć na wybór konkretnych obligacji, jest również rodzaj emitenta.
Najważniejsze właściwości obligacji
1. Termin wykupu. To moment, w którym emitent obligacji zobowiązany jest spłacić obligatariuszowi pożyczone środki. Po wykupie dług przestaje istnieć. Termin ten określa się zazwyczaj w latach i może obejmować różne okresy, od jednego roku aż do np. 10 lat, jak ma to miejsce w przypadku obligacji skarbowych.
2. Wartość nominalna. Jest to kwota pożyczki, jaką emitent zwróci właścicielowi obligacji po upływie okresu wykupu. Wartość nominalna jest ustalona przy emisji i nie ulega zmianie przez cały czas trwania obligacji. Zwykle przyjmuje ona wartość 100 czy 1000 zł (w przypadku polskich obligacji). Od tej kwoty nalicza się odsetki, które emitent wypłaca w ustalonych odstępach czasu, a po zakończeniu terminu wykupu zwraca ją obligatariuszowi.
3. Kupon odsetkowy. Jest to wysokość odsetek, wyrażona w procentach od wartości nominalnej obligacji, która wypłacana jest obligatariuszowi regularnie, np. raz do roku, co pół roku lub kwartalnie.
Rodzaj obligacji a emitent
Obligacje możemy podzielić na trzy główne kategorie w zależności od tego, kto je emituje:
- Obligacje skarbowe – emitowane przez państwo, są powszechnie uznawane za bardzo bezpieczną lokatę kapitału, ponieważ wykup obligacji i wypłatę odsetek gwarantuje Skarb Państwa. Zwykle oferują niższe oprocentowanie niż obligacje korporacyjne, ale cieszą się popularnością ze względu na stabilność i przewidywalność.
- Obligacje korporacyjne – emitowane przez firmy, które chcą się rozwijać i poszukują źródeł finansowania na nowe inwestycje. Obligacje te oferują zazwyczaj wyższe oprocentowanie niż obligacje skarbowych, ale wiążą się z wyższym ryzykiem. Gwarancja wypłaty zależy bowiem od sytuacji finansowej emitenta. Wyższe zyski są nagrodą za ryzyko, jakie ponosi obligatariusz (nabywca obligacji).
- Obligacje komunalne – emitowane przez samorządy w celu pozyskania finansowania na różne inwestycje.
Cena i oprocentowanie obligacji
Obligacje możemy kupić po cenie nominalnej, czyli po cenie, w jakiej dana obligacja zostanie wykupiona przez emitenta w terminie zapadalności. Korzyścią dla właściciela takiej obligacji są odsetki wypłacane w ustalonych interwałach.
Druga opcja to zakup tzw. obligacji zerokuponowych, które są sprzedawane z dyskontem i wykupywane po wartości nominalnej, ale bez wypłacania odsetek.
Jeżeli weźmiemy pod uwagę rodzaj oprocentowania, to rozróżniamy
- Obligacje o stałym oprocentowaniu, które nie zmienia się aż do terminu wykupu. Obligacje o zmiennym oprocentowaniu – oprocentowanie zmienia się w zależności od ustalonych parametrów (może to np. być wskaźnik referencyjny WIBOR).
- Obligacje indeksowane inflacją (głównie obligacje skarbowe) – oprocentowanie zależy od wskaźnika inflacji.
Gdzie mogę kupić obligacje? Rynek pierwotny i wtórny
Rynek pierwotny obligacji
Na rynku pierwotnym obligacje kupisz bezpośrednio od emitenta. Dla inwestora indywidualnego oznacza to często możliwość zakupu obligacji w ofercie publicznej, zanim jeszcze trafią na rynek wtórny. Przykładowo, obligacje skarbowe można zakupić na stronie internetowej Ministerstwa Finansów lub w placówkach wybranych banków. Jest to rozwiązanie preferowane przez osoby, które chcą inwestować w nowe emisje bez obaw o wahania cen rynkowych, charakterystyczne dla rynku wtórnego.
Korzyści inwestowania na rynku pierwotnym:
- Cena zakupu obligacji jest ustalona z góry, brak kosztów pośrednictwa.
- Otrzymujemy obligacje bezpośrednio od emitenta, co redukuje ryzyko rynkowe związane z wahaniami cen.
Rynek wtórny obligacji
Rynek wtórny to miejsce, gdzie inwestorzy mogą kupować i sprzedawać obligacje już wyemitowane. W Polsce główną platformą handlu obligacjami jest GPW Catalyst, specjalizująca się w obligacjach korporacyjnych.
Jest to opcja dla bardziej doświadczonych inwestorów, którzy znają rynek i liczą się z tym, że cena obligacji na rynku wtórnym może wahać się w zależności od wielu czynników, w tym stóp procentowych, wiarygodności emitenta oraz sytuacji makroekonomicznej. Inwestor może otrzymać niższą cenę za obligację w przypadku sprzedaży, co wpływa na rentowność inwestycji.
Zakup obligacji na rynku wtórnym może być atrakcyjną opcją dla inwestorów, którzy poszukują większej elastyczności, różnorodności oraz możliwości dostosowania strategii inwestycyjnej do zmieniających się warunków rynkowych.
Najważniejsze powody, dla których inwestorzy decydują się na zakup obligacji na rynku wtórnym:
- Elastyczność i możliwość dostępu do różnych terminów zapadalności. Na rynku wtórnym inwestorzy mogą wybierać obligacje z różnymi terminami zapadalności, co daje im większą kontrolę nad czasem trwania inwestycji. Inwestor, który nie chce czekać kilku czy kilkunastu lat na zwrot kapitału, może kupić obligacje z terminem wykupu w niedalekiej przyszłości. Z kolei osoby z dłuższym horyzontem inwestycyjnym mogą wybrać obligacje o dłuższych terminach zapadalności, z wyższym oprocentowaniem.
- Możliwość kupna obligacji po cenach niższych niż nominalne. Na rynku wtórnym ceny obligacji zmieniają się w odpowiedzi na warunki rynkowe, takie jak stopy procentowe, inflacja oraz sytuacja finansowa emitenta. Jeśli stopa procentowa rośnie, wartość istniejących obligacji spada, co może stwarzać okazje do zakupu po cenie niższej niż wartość nominalna. Kupując obligację „z dyskontem” (poniżej wartości nominalnej), inwestor może osiągnąć wyższy zwrot w momencie jej wykupu, uzyskując zysk zarówno z odsetek, jak i z różnicy między ceną zakupu a wartością nominalną.
- Możliwość dywersyfikacji portfela i szeroki wybór obligacji. Rynek wtórny oferuje dostęp do szerokiej gamy obligacji skarbowych i korporacyjnych. Wybór obligacji o różnych profilach ryzyka i z różnych sektorów pozwala na lepszą dywersyfikację portfela, co może przyczynić się do zmniejszenia ogólnego ryzyka inwestycji. Inwestorzy mogą zakupić obligacje dużych korporacji, obligacje o wysokim ratingu, a także obligacje emitentów z sektora publicznego gwarancjami państwa.
- Możliwość sprzedaży obligacji przed terminem zapadalności. Rynek wtórny pozwala inwestorom na sprzedaż obligacji w dowolnym momencie przed ich zapadalnością, co daje swobodę wyjścia z inwestycji, gdy zajdzie taka potrzeba i warunki rynkowe ulegają zmianie. Jest to szczególnie ważne w sytuacjach, gdy inwestor potrzebuje gotówki lub gdy chce zainwestować środki w bardziej atrakcyjne instrumenty. Na przykład, jeśli stopy procentowe rosną, można sprzedać starsze obligacje o niższym oprocentowaniu i nabyć nowe emisje z wyższym kuponem.
- Stały dochód z kuponów w połączeniu z elastycznością. Kupując obligacje na rynku wtórnym, inwestorzy nadal mają prawo do otrzymywania odsetek, tzw. kuponów, zgodnie z warunkami obligacji. Może to być szczególnie atrakcyjne dla tych, którzy szukają regularnego dochodu, ale chcą zachować elastyczność i możliwość sprzedaży obligacji w razie zmiany sytuacji finansowej lub rynkowej.
Zakup obligacji na rynku wtórnym – przykłady
Obligacje będące przedmiotem obrotu na rynku wtórnym są zazwyczaj wyceniane wyżej lub niżej niż ich ceny emisyjnej. Wynika to ze zmian: • stóp procentowych, • inflacji • ratingu kredytowego obligacji.
Nabyłeś obligacje o wartości nominalnej 1000 zł i rocznej stopie zwrotu 5%. Oznacza to, że po roku otrzymasz kupon w wysokości 50 zł (1000 zł x 0,05). Jednak po zakupie wartość rynkowa obligacji może ulegać wahaniom w wyniku zmian stóp procentowych.
Załóżmy, że rynkowa stopa procentowa wzrośnie do 6%. Nowe obligacje są teraz emitowane z kuponem 6%, a Twoje obligacje (z kuponem 5%) stają się mniej atrakcyjna dla innych inwestorów, ponieważ mogą oni zainwestować 1000 zł w zakup nowych obligacji o wyższym oprocentowaniu. Wartość rynkowa Twojej obligacji będzie niższa niż 1000 zł, a obligacja będziesz mógł sprzedać z dyskontem.
Jeśli z kolei rynkowa stopa procentowa spadnie z 5% do 4% po zakupie obligacji, to wartość Twoich obligacji na rynku wtórnym wzrośnie, ponieważ inwestorzy nie znajdą wśród nowych emisji, obligacji z tak atrakcyjnym kuponem.
Przykład ten dowodzi też, że rentowność obligacji jest ujemnie skorelowana ze stopami procentowymi. Gdy stopy procentowe rosną, to rentowność obligacji spada i na odwrót.
ETF-y na obligacje
Inwestowanie w obligacyjne fundusze ETF zapewniają wyższą płynność i skuteczniejszą dywersyfikację portfela. Fundusze te wypłacają inwestorom regularne kupony od obligacji, co pozwala na uzyskanie stałego dochodu.
ETF-y na obligacje nie mają terminu zapadalności, co z jednej strony zapewnia elastyczność, a z drugiej oznacza, że zmiany stóp procentowych wpływają na ich wartość rynkową. W przypadku podwyżki stóp, cena obligacji spada, a fundusz, wymieniając starsze obligacje na nowe, może generować straty dla inwestorów.
Przykładowo, inwestowanie w ETF-y na obligacje USA może zapewnić stabilność portfela, co jest istotne dla osób preferujących mniejsze ryzyko. Obligacje skarbowe USA są uważane za jedne z najbezpieczniejszych na świecie, ponieważ są emitowane przez rząd Stanów Zjednoczonych, który uchodzi za wiarygodnego emitenta o minimalnym ryzyku niewypłacalności. Obligacje USA często zachowują wartość w trudnych czasach dla rynku akcji. Dodanie ETF-u na obligacje USA może więc zdywersyfikować portfel, zmniejszając wahania jego wartości.
Inwestorzy, którzy chcą uzyskać ekspozycję na amerykański rynek obligacji skarbowych mogą wybierać spośród licznych funduszy ETF oferowanych przez platformy, takie jak Saxo Bank, z możliwością inwestowania w dolarach lub innych walutach (GBP, EUR, CHF), co pozwala dostosować inwestycję do preferowanego poziomu ryzyka walutowego.
Inwestorzy mogą też rozważyć większą ekspozycję na polski rynek obligacji skarbowych, inwestując w Beta ETF TBSP czyli polski fundusz ETF, który naśladuje wyniki indeksu TBSP. Jest to indeks dochodowy, w którego skład wchodzą polskie obligacje skarbowe. Fundusz inwestuje w koszyk obligacji wchodzących w skład indeksu TBSP, starając się zapewnić zwrot zbliżony do zwrotu tego indeksu.
Fundusz Beta ETF TBSP został uruchomiony w październiku 2022 roku i jest notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie pod symbolem ETFBTBSP. Jego całkowity wskaźnik kosztów (TER) wynosi 0,25%, co stanowi stosunkowo niski koszt, zwłaszcza na tle innych funduszy obligacji dostępnych w Polsce.
Dzięki niskim kosztom i defensywnej naturze obligacji skarbowych, Beta ETF TBSP może być atrakcyjnym wyborem dla inwestorów, którzy szukają stabilniejszego i tańszego rozwiązania inwestycyjnego na polskim rynku długu skarbowego.
Porównanie
Prowizje i opłaty
- prowizja od wypłaty środków: 5 USD
- opłata od nieaktywności: 10USD/msc
- 0% prowizji na akcje
- od 1 USD za akcje amerykańskie, ETF-y i kontrakty futures
- od 0,05% obligacje skarbowe
- od 0,75 USD za opcje giełdowe
- 0 USD za fundusze inwestycyjne
- 0,25% za przewalutowanie
- brak opłaty za nieaktywność
Wpłata minimalna
Instrumenty
- Akcje
- Forex
- Indeksy
- Kryptowaluty
- Surowce
- Kryptowaluty (CFD)
- ETF
- Akcje
- Forex
- Indeksy
- Kryptowaluty
- Surowce
- ETF
- Obligacje
- Fundusze inwestycyjne
- Opcje
- Futures
- Opcje walutowe
- Kryptowaluty (ETF)
Deklaracja zrozumienia ryzyka inwestycyjnego
Obligacje 800 plus
Rodzinne obligacje oszczędnościowe to oferta specjalnie przygotowana dla osób korzystających z programu „Rodzina 800 plus”. W jej ramach dostępne są dwa rodzaje obligacji:
- Rodzinne sześcioletnie obligacje (ROS),
- Rodzinne dwunastoletnie obligacje (ROD).
Obligacje te są oprocentowane na preferencyjnych warunkach i oferują atrakcyjny zysk w porównaniu do standardowej oferty.
Rodzinne sześcioletnie obligacje
Cena za jedną obligację to 100 zł, a oprocentowanie w pierwszym roku wynosi 6,50%. W kolejnych latach oprocentowanie jest dostosowywane do inflacji, wzbogacone o stałą marżę 2,00%. Odsetki są wypłacane po zakończeniu 6-letniego okresu oszczędzania.
Rodzinne dwunastoletnie obligacje
Cena jednej obligacji to również 100 zł, ale oprocentowanie w pierwszym roku wynosi 6,80%. W kolejnych latach odsetki są naliczane na podstawie inflacji plus stała marża 2,50%. Zysk wypłacany jest po 12 latach.
Obligacje rodzinne można kupić m.in. w banku PKO BP.
Lokata bankowa a obligacje - poznaj różnice
Lokaty bankowe i obligacje skarbowe to dwa popularne produkty finansowe, które są uznawane za inwestycję niskiego ryzyka, ale są między nimi zasadnicze różnice.
Emitent i gwarancja bezpieczeństwa
Lokata jest produktem finansowym, który założysz w banku. Pieniądze zgromadzone na lokatach bankowych są gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) do kwoty 100 tys. euro w każdym banku. Oznacza to, że w przypadku problemów finansowych banku, pieniądze klient są chronione do tej wysokości.
Obligacje to dłużny papier wartościowy (oznacza to, że można nim handlować na rynku wtórnym), który jest emitowany przez Skarb Państwa lub przedsiębiorstwa. O ile obligacje Skarbu Państwa zapewniają wysoki poziom bezpieczeństwa., to obligacje korporacyjne są już dużo bardziej ryzykowne.
Oprocentowanie i rodzaj stopy zwrotu
Lokata bankowa oferuje zazwyczaj stałe oprocentowanie, które jest określone z góry w momencie zakładania lokaty. Bank zobowiązuje się wypłacić odsetki zgodnie z tą stawką, niezależnie od zmian rynkowych na koniec okresu umownego. Najczęściej odsetki nie kapitalizują się w trakcie okresu umownego i są naliczane oraz wypłacane na koniec umowy.
Obligacje mogą mieć zarówno stałe, jak i zmienne oprocentowanie, które w niektórych przypadkach jest powiązane z inflacją, stopami procentowymi NBP lub stawką referencyjną. Odsetki są wypłacane i kapitalizują się w różnych interwałach czasowych - w zależności od emisji. Horyzont czasowy inwestycji
Lokata bankowa jest zazwyczaj produktem krótkoterminowym od jednego miesiąca do roku, chociaż spotykamy na rynku również lokaty 2 lub 3 - letnie. Wiele osób wybiera lokaty na okres od 3 miesięcy do roku, ponieważ umożliwiają szybki dostęp do środków po zakończeniu umowy. Obligacje są oferowane na różne okresy – od krótkoterminowych (3 miesiące) do długoterminowych (10 lat). Długoterminowe obligacje są popularne wśród osób, które chcą oszczędzać przez wiele lat, np. w celu zabezpieczenia przyszłości lub emerytury.
Dostępność i płynność środków
Po zakończeniu okresu lokaty środki są dostępne bez żadnych opłat, ale wcześniejsze ich wycofanie może oznaczać utratę wszystkich odsetek lub ich części.
Z kolei obligacje można zwykle sprzedać przed terminem wykupu (np. na rynku wtórnym), jednak wcześniejsze umorzenie może wiązać się z dodatkową opłatą. Długoterminowe obligacje oferują możliwość zmiany na nowe serie, co pozwala na kontynuowanie inwestycji bez konieczności czekania do wykupu.
Jaki zacząć inwestować w obligacje krok po kroku?
Określenie celu inwestycyjnego i horyzontu czasowego Przed zakupem obligacji zastanów się, jaki jest Twój cel inwestycji (np. oszczędzanie na przyszłość, zabezpieczenie kapitału) oraz na jaki horyzont czasowy inwestycji zakładasz. Obligacje o dłuższym terminie zapadalności mogą oferować wyższe oprocentowanie, ale mogą wiązać się z ryzykiem zmiany wartości w czasie.
Analiza ryzyka Przykładowo obligacje skarbowe są na ogół bezpieczniejsze niż obligacje korporacyjne, ale oferują mniejsze zyski. W przypadku obligacji korporacyjnych warto zwrócić uwagę na rating kredytowy emitenta oraz stabilność jego wyników finansowych.
Wybór rodzaju obligacji i rynku Jeśli zależy Ci na stabilności, lepszym wyborem mogą być obligacje skarbowe na rynku pierwotnym. Gdy poszukujesz wyższych zysków, to warto rozważyć zakup obligacji korporacyjnych na rynku wtórnym, jednak z uwzględnieniem większego ryzyka.
Ustalenie budżetu Podobnie jak w przypadku innych inwestycji, warto określić kwotę, którą chcesz zainwestować. Inwestowanie wszystkich środków np. w jeden rodzaj obligacji – nawet jeśli jest to relatywnie bezpieczna inwestycja – może być ryzykowne.
Zakup obligacji
Obligacje skarbowe - zakup w placówkach bankowych lub przez serwis internetowy Ministerstwa Finansów, a także na rynku wtórnym Catalyst, jeśli masz konto brokerskie.
Obligacje korporacyjne – najczęściej zakup na rynku wtórnym przez GPW Catalyst za pośrednictwem brokera. Wystarczy, że założysz konto brokerskie – zajmie Ci to nie więcej niż godzinę (wraz z weryfikacją tożsamości).
Popularni brokerzy, którzy umożliwiają zakup obligacji to np. SaxoBank czy TMS Brokers
Porównanie
Prowizje i opłaty
- od 1 USD za akcje amerykańskie, ETF-y i kontrakty futures
- od 0,05% obligacje skarbowe
- od 0,75 USD za opcje giełdowe
- 0 USD za fundusze inwestycyjne
- 0,25% za przewalutowanie
- brak opłaty za nieaktywność
- brak prowizji
- opłata za brak aktywności 9 zł/mies.
Wpłata minimalna
Instrumenty
- Akcje
- Forex
- Indeksy
- Kryptowaluty
- Surowce
- ETF
- Obligacje
- Fundusze inwestycyjne
- Opcje
- Futures
- Opcje walutowe
- Kryptowaluty (ETF)
- Akcje
- Forex
- Indeksy
- Kryptowaluty
- Surowce
- Indeksy (CFD)
- Akcje (CFD)
- Kryptowaluty (CFD)
- Surowce (CFD)
- ETF fundusze (CFD)
Deklaracja zrozumienia ryzyka inwestycyjnego
Czy warto inwestować w obligacje?
Inwestowanie w obligacje może być wartościową częścią strategii dywersyfikacji portfela inwestycyjnego. Są one szczególnie atrakcyjne dla osób poszukujących stabilnych, regularnych dochodów i o niższej tolerancji na ryzyko.
Obligacje oferują przy tym unikalne korzyści zarówno dla początkujących, jak i bardziej zaawansowanych inwestorów. Wybór między obligacjami skarbowymi i korporacyjnymi i miejscem ich zakupu (rynek pierwotny i wtórny), zależy od indywidualnych preferencji dotyczących ryzyka, horyzontu inwestycyjnego oraz oczekiwanego zwrotu. Dzięki odpowiednim narzędziom i wiedzy inwestowanie w obligacje może być bezpiecznym i efektywnym sposobem na budowanie stabilnego portfela inwestycyjnego.
Warto jednak pamiętać, że rentowność obligacji skarbowych nie dla każdego jest satysfakcjonująca, a obligacje korporacyjne niosą ze sobą ryzyko niewypłacalności emitenta. Decyzja o inwestowaniu w obligacje powinna być zatem oparta na świadomej analizie, zrozumieniu ryzyka i celów inwestycyjnych.
