GPW w Warszawie

GPW to skrót od Giełda Papierów Wartościowych, czyli nazwy instytucji, w której odbywa się obrót papierami wartościowymi takimi jak akcje, obligacje, opcje indeksowe, ETF-y i inne. 20 spółek giełdowych o największej wartości rynkowej i najbardziej płynnym kapitale tworzy indeks giełdowy WIG20.

GPW – historia

Historia Giełdy Papierów Wartościowych sięga 1817 r., kiedy to w Warszawie otwarto Giełdę Kupiecką – miejsce handlu wekslami i obligacjami. Trudne czasy III rozbioru, a później dwóch wojen światowych nie zahamowały działalności giełdy, choć obrót papierami wartościowymi wyglądał wtedy inaczej niż współcześnie. Giełda w formie, jaką znamy obecnie, pojawiła się w 1991 r., gdy uchwalona została ustawa Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, a następnie podpisano akt założycielski GPW.

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie to spółka akcyjna, jej prezesem od 2017 r. jest ekonomista Marek Dietl. O czym nie wszyscy wiedzą, GPW sama jest notowana na GPW, a głównym akcjonariuszem jest Skarb Państwa.

Główny rynek GPW

Rynek główny GPW to rynek regulowany, znajdujący się pod kontrolą Komisji Nadzoru Finansowego. Na głównym rynku dokonywane są transakcje kupna-sprzedaży instrumentów finansowych – przede wszystkim akcji, obligacji oraz instrumentów pochodnych np. kontraktów terminowych.

W ramach rynku głównego GPW działa:

Rynek podstawowy, na którym obraca się instrumentami największych spółek spełniających określone kryteria (np. wartość akcji objętych wnioskiem o dopuszczenie do obrotu na rynku podstawowym musi wynosić co najmniej 1 000 000 euro).

Rynek równoległy, tj. rynek gdzie notowane są spółki z niższym kapitałem i słabszą płynnością finansową.

Ponadto, każdy kogo interesuje inwestowanie na giełdzie powinien wiedzieć, że na GPW istnieje – obok rynku regulowanego – rynek alternatywny. Transakcje na rynku alternatywnym nie podlegają tak surowym przepisom jak na rynku regulowanym, jednakże zachowują pewne standardy. Przykładem tego rodzaju rynku jest NewConnect, przeznaczony dla młodych spółek o niewielkiej możliwości przewidzenia ryzyka inwestycji.

Obecnie (stan na 22 września 2020 r.) na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych notowanych jest 436 spółek – 388 krajowych i 48 zagranicznych.

Notowania GPW

Notowania giełdowe to kursy obligacji (lub innych instrumentów finansowych), czyli – najprościej mówiąc – ceny, po jakich dany instrument można sprzedać albo kupić. Sesja giełdowa na GPW trwa ponad 8,5 h i odbywa się prawie codziennie, oprócz (większości) dni ustawowo wolnych od pracy oraz dodatkowych terminów ustanowionych przez GPW. Np. w całym 2020 r. dni bez sesji giełdowych jest tylko 10. Notowania na giełdzie w Warszawie prowadzone są w systemie notowań ciągłych albo notowań jednolitych (tzw. podwójny fixing).

System notowań ciągłych

W systemie notowań ciągłych wskazywane są dokładne godziny w czasie których inwestorzy i traderzy mogą dokonywać określonych czynności.

Posłużmy się przykładem notowań akcji indeksu WIG20:

• Od 8.30 do 9.00 trwa sesja giełdowa zwana przed otwarciem, w której przyjmowane są zlecenia, ale nie są zawierane transakcje.
• Od 9.00 do 17.00 utrzymuje się faza notowań ciągłych, tj. czas zawierania transakcji. Kupujący i sprzedający składają zlecenia i jeżeli występują zgodność cen, to są one natychmiast realizowane. Obowiązuje priorytet ceny i czasu wprowadzenia zlecenia. Oznacza to, że w przypadku, kiedy czekają na dwa zlecenia o tej samej cenie, pierwszeństwo ma to złożone wcześniej.
• Od 17.00 do 17.05 odbywa się faza dogrywki, w której realizowane są wyłącznie zlecenia po cenie równej kursowi zamknięcia (tzw. LIMIT).

System podwójny fixing

Transakcje w systemie jednolitym (tzw. podwójnym fixingu) zawiera się w dwóch, ściśle określonych porach:

• Od 8.30 do 11.00 trwa faza otwarcia, czyli przyjmowanie zleceń.
• O 11.00 następuje pierwszy fixing, czyli wyznaczenie ceny, po jakiej dojdzie do zawarcia transakcji.
• Od 11.00 do 11.30 jest dogrywka,w której można zawierać transakcje na bieżąco, ale po jednakowej, ustalonej dla wszystkich, cenie (LIMICIE).
• Później (od 11.30 do 15.00) jest czas na przyjmowanie kolejnych zleceń, które nie są realizowane do czasu drugiego otwarcia, czyli do 15.00, gdy następuje drugi fixing i ponowne wyznaczenie kursów.
• Analogicznie jak po pierwszym fixingu ma miejsce druga dogrywka (od 15.00 do 15.30), a od 15.30 do 17.00 przyjmowane są kolejne zlecenia, które posłużą jako baza do określenia pierwszego fixingu na sesji giełdowej kolejnego dnia.

Podsumowując – w przeciwieństwie do systemu jednolitego, w systemie ciągłym ceny zmieniają się dynamicznie i zależą od wartości/ilości realizowanych zleceń. O tym, do którego systemu notowań zostanie przypisany instrument decyduje zarząd GPW, jednak zdecydowana większość akcji notowana jest w systemie ciągłym.

Indeksy giełdowe GPW

Indeksy giełdowe to wartości, które pokazują zachowanie akcji wchodzących w skład wybranego indeksu. Inaczej mówiąc – indeks giełdowy jest pewnego rodzaju miernikiem odzwierciedlającym zmianę cen akcji i informującym inwestorów, jakie są ogólne tendencje na rynku. Im wyższa wartość indeksu tym większy poziom zwrotu i mniejsze ryzyko inwestycyjne.

Co to jest WIG20?

Najbardziej znany indeks giełdowy GPW to WIG20, który odzwierciedla notowania 20 największych spółek akcyjnych obecnych na giełdzie. W skład WIG20 może wejść maksimum 5 przedsiębiorstw z danej branży, co tłumaczy osobom początkującym na giełdzie, dlaczego w WIG20 nie ma niektórych spółek, które powszechnie uważa się za pionierów w swojej dziedzinie.

Wartość bazowa WIG20 to 1 000 punktów. Bieżącą wartość WIG20 liczy się za pomocą skomplikowanego algorytmu, aktualnie jest to około 1 700 punktów. Od 2017 r. indeks zawsze wynosił ponad 2 000 punktów, jednak spadł w czasie pandemii koronawirusa i dopiero od sierpnia 2020 r. można zauważyć, że zaczyna się podnosić.

Aktualne notowania indeksów giełdowych GPW można znaleźć na stronie internetowej warszawskiej giełdy.

Największe spółki giełdowe

TOP 10 spółek o najwyższej kapitalizacji giełdowej (czyli wartości wszystkich akcji spółki, które znajdują się w obrocie) prezentuje się następująco:

1. CD PROJEKT,
2. PGNiG,
3. KGHM,
4. PKO BP,
5. PZU,
6. Dino Polska,
7. PKN ORLEN,
8. Cyfrowy Polsat,
9. ING Bank Śląski,
10. Santander Bank.

Powyższy ranking spółek giełdowych odzwierciedla stan na koniec sierpnia 2020 r.

Analitycy uważają, że spółce CD PROJEKT w wejściu na pozycję lidera GPW pomogła epidemia COVID-19 i wszechobecna izolacja, kiedy to społeczeństwo zaczęło poszukiwać rozrywki w grach video.